ट्रेकिंग म्हंटल की पहिल डोळ्यासमोर येतो 'सह्याद्री'. मानवजातीवर देवाने केलेले उपकार म्हणजे 'सह्याद्री'. ट्रेकर्सचा गुरु, दोस्त, वाटाड्या आणि कैक म्हणजे 'सह्याद्री'. सह्याद्रीतले ट्रेकिंग हा खरतर महाराष्ट्रातल्या बहुत माननीय व्यक्तींनी हाताळलेला विषय. तरीही माझे काही स्वैर, अल्प काही अलिखित आणि काही सर्वश्रुत फायदे प्रस्तुत लेखात मांडत आहे.
खरय, ट्रेकिंग म्हणजे फक्त शरीराचा व्यायाम न्हवे तर हा एक सर्वोत्तम मार्ग आहे की जेणेकरून तुम्ही-आम्ही निसर्गाशी बिनधास्त एकरूप होतो. तुम्ही नियमित ट्रेक करता, याचा अर्थ तुम्ही जग अधिकाधिक सुंदर बनविण्याचा प्रयत्न करता.
#
वजनावर ताबा ... लठठपणा ही जाणकार डॉक्टरांच्या निकषानुसार एकदम सर्वत्र फैलावलेली तापदायक बाब आहे, जी दुर्दैवी गोष्ट आहे. भारतात सरासरी ४०% जादा वजन असलेला प्रौढ वर्ग आहे आणि १०% हून अधिक लठठपणाग्रस्त वर्ग आहे. आजच्या दैनंदिन जीवनात ज्याला बैठे काम आहे असा, बसून बराच वेळ घालवणारा, आंतरजालावर तासनतास घालवणारा, दुखी: सामान्य माणूस लठठपणा सारख्या व्याधीला बळी पडला जातोय हेच तथ्य. हे कुठेतरी कमी करायचे असेल तर उठा, ट्रेकिंगला निघा ! जाळून टाका शरीरातली अनावश्यक कैलरीज !
#
हृदयरोग मुक्ती...
२५०० पेक्षाहून अधिक लोक दररोज हृदयविकाराने दगावतात. म्हणजे तुम्ही आत्ता हे वाचताय आणि १ व्यक्ती मरण पावतेय. सर्व पान वाचेपर्यंत पाच व्यक्ती मरण पावतील. याचा अर्थ असा नाही की तुम्हाला हृदय विकार आहे आणि तुम्ही नियमित ट्रेक करावा. नियमित ट्रेक जो पहिल्यापासून करतो त्याला हृदयविकार क्वचितच होतो.
#
कोलेस्ट्रोल ताबा...
ट्रेकिंगमुळे एच.डी.एल ( हाय डेनसिटी लिपोप्रोटीन ) म्हणजेच उपयुक्त कोलेस्ट्रोल अपायकारक कोलेस्ट्रोलपासून मुक्त करायला मदत होते. मोबदल्यात हृदयविकाराची शक्यता आपोआप कमी होते.
#
रक्तदाबावर ताबा...
साधारण तीस मिनिटाच्या छोट्या ट्रेकला जर तुम्ही रोज गेला तर मिळवले. जेणेकरून रक्तदाब कमी होऊन शरीराचा निरोगीपणा वाढण्यास मदत होते.
#
औदासीन्य आणि तणाव मुक्ती...
शरीरातली नैसर्गिक रासायनिक द्रव्य एंडोर्फिन और एड्रेनालाईन सोडली जातात ज्यामुळे तणाव पातळीवर प्राकृतिक सकारात्मक प्रभाव पडण्यास मदत होते.
#
दिर्घायुषी व्हा...
तुम्ही म्हातारे होत असला तर कमजोरी वाढत जाते, पण नियमित ट्रेकिंग मुळे कमजोरी कमी राहते. जसेजसे वय होते, तसेतसे तुम्हाला शारीरिक कमजोरी सहन करायची चिंता राहताच नाही.
#
ऑस्टियोपोरोसिस रोख...
ट्रेकिंगमुळे हाडाचे घनत्व आणि ताकद वाढते. जेणेकरून कैल्शियम नुकसान कमी होते आणि हाडे अधिकाधिक दणकट होतात.
#
स्वछछ हवा...
प्रदूषणापासून दूर मोकळ्या हवेत ट्रेक करून तर पहा, स्वर्गीय आनंद यापेक्षा काय असे म्हणाल !
#
मधुमेह नियंत्रण...
ट्रेकिंगमुळे इंसुलिनच्या एकंदर संख्या मधुमेह प्रकार एक कमी करू शकतात.
#
पाठीच्या यातनावर ताबा...
एकाच जागेवर कंप्यूटर बसून बसल्याने पाठीच्या दुखनीला बाले पडावे लागू शकते. जाणकार व्यक्तीच्या मते, चालण्यामुळे पाठीच्या यातना कमी होतात. म्हणूनच ट्रेकिंगमुळे शरीरावर एरोबिक्स किवा इतर व्यायामापेक्षा कमी ताण पडतो जेणेकरून मूळ शरीरातली शक्ती निर्माण व्हायला मदत होते.
#
संपूर्ण शरीराचा व्यायाम...
ट्रेकिंगमुळे पायातले स्नायू, मुख्य शरीरातील स्नायू, फुप्फुस यांचा वापर होऊन पूर्ण शारीरिक धडधाकटपणा सुधारण्यास मदत होते.
#
निसर्ग अनुभवा...
ट्रेकर्स नैसर्गिक रचनांचा शोध लावण्यासाठी अज्ञात प्रदेशात प्रवास करतात जिथे फक्त पायच पोहोचू शकतात. व्यस्त शहरी जीवन आणि प्रदूषण यांना काही काळ दूर ठेवण्याचा यापेक्षा उत्तम पर्याय तो काय !
#
आत्मविश्वास वृद्धी...
जसेजसे नवीनतम ट्रेक करत जाता तसेतसे तुम्हाला आत्मविश्वास येत जातो की चला आपण पुढल्यावेळी मोठा ट्रेक आखायचा. याचा परिणाम, कितीही वाईट हवामान परीस्थिती जरी आली तरी सामोरे जायला निर्भीड होता.
#
पाया बांधणी...
ट्रेकिंगमध्ये जर तुम्ही निष्णात झ्हालात तर क्षितीज आणखी विस्तारते. जसे की प्रस्तरारोहण, कातळारोहण, बाकपाकिंग, पर्वतारोहण आणि सलग्न इतर साहसी गतिविधि.
#
विचार बदला जग बदलेल...
ट्रेकिंग कम भटकंती तुम्ही वर्षभरातून केव्हाही करू शकता अगदी कोणत्याही ऋतूत. विश्वास नसेल तर एकच ट्रेक तुम्ही वर्षात वेगवेगळ्या ऋतूत करून पहा, मग तुम्हाला अनुभव येईल जग किती सुंदर आहे.
#
उत्साहवर्धन आणि नियमित सुखी जीवन.....
प्राकृतिक वातावरणात ट्रेकिंगच्या निमित्ताने वेळ घालवल्यास मनोवैज्ञानिक प्रभाव सकारात्मक और मजबूत पडतो. हा अमूल्य वेळ तुम्हाला वास्तविक जीवन आणि कामाच्या ठिकाणी आणखी जोमाने काम करायला प्रवृत्त करतो.
चला तर मग छत्रपती शिवरायांचे स्मरण करून ट्रेकला निघुयात !!!
तळटीप -
संदर्भ : बेनिफिट्स ऑफ हायकिंग - शमीर ललानी
छायाचित्र १ : गूगल साभार
